ԱՄՆ-ի նորընտիր նախագահ Դոնալդ Թրամփը, պաշտոնը ստանձնելու առաջին իսկ օրից, ծրագրում է վերականգնել իր «առավելագույն ճնշման ռազմավարությունն Իրանին սնանկացնելու համար»՝ գրում է Financial Times-ը: «Առավելագույն ճնշման» արշավը նպատակ ունի զրկել Իրանին բանակը հզորացնելու հնարավորությունից, սակայն վերջնական նպատակը Թեհրանին միջուկային նոր համաձայնագրի շուրջ բանակցությունների մղելն է։               
 

Իրա­նում դեռ եր­կար ժա­մա­նակ չեն ի­ջեց­նի վրե­ժի կար­միր դրոշ­նե­րը

Իրա­նում դեռ եր­կար ժա­մա­նակ չեն ի­ջեց­նի վրե­ժի կար­միր դրոշ­նե­րը
25.02.2020 | 01:14
Խն­դիրն այն է, որ ե­թե ինչ-որ մե­կը Մա­ջիդ Թախթ-Ռա­վան­չիին «խոր­հուրդ է տվել» ՄԱԿ-ում և մի քա­նի հար­ցազ­րույ­ցում հն­չեց­նել այն միտ­քը, թե իբր Ի­րա­նի գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րը «հա­մե­մա­տա­կան են մեր գե­նե­րա­լի սպա­նու­թյա­նը», և այլևս հար­ված­ներ չեն լի­նե­լու («ե­թե ԱՄՆ-ը այլևս ռազ­մա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­ներ չձեռ­նար­կի Ի­րա­նի դեմ...»), ին­չից ու­րա­խա­ցել էին և Սպի­տակ տա­նը, և «Սո­լեյ­մա­նիի հար­ցում» ԱՄՆ-ի հետ հա­մե­րաշխ­ված մի շարք եվ­րո­պա­կան մայ­րա­քա­ղաք­նե­րում, ա­պա ա­յա­թո­լա Խա­մե­նեիի, նա­խա­գահ Ռո­հա­նիի, ԱԳ նա­խա­րար Զա­րի­ֆի և գե­նե­րալ Բա­ղե­րիի հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րից հս­տակ այլ ճշ­մար­տու­թյուն է երևում։ Ի­րա­նի բարձ­րա­գույն ղե­կա­վա­րու­թյու­նից և զին­վո­րա­կան հրա­մա­նա­տա­րու­թյու­նից որևէ մե­կը Ի­րա­քում ԱՄՆ-ի բա­զա­նե­րին հասց­ված հար­ված­նե­րը «հա­մե­մա­տա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­ներ» չի հա­մա­րում։ «Վրեժն ինչ-որ այլ բան է..., կկտ­րենք ԱՄՆ-ի ոտ­քե­րը..., մար­դիկ ու­զում են, որ Ա­մե­րի­կան հե­ռա­նա մեր տա­րա­ծաշր­ջա­նից...» հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րը ռազ­մա­կան մեծ գոր­ծո­ղու­թյան միայն սկիզբն են. ա­հա թե ազ­դան­շա­նա­յին ինչ ար­տա­հայ­տու­թյուն­նե­րի պետք է ու­շադ­րու­թյուն դարձ­ներ և փոր­ձեր դա ըմ­բռ­նել աշ­խար­հը, ոչ թե հր­թիռ­նե­րը հաշ­վեր կամ՝ ե­ղել են զո­հեր, թե ոչ և այլն։ Ա­հա թե ին­չու մենք հակ­ված ենք պաշտ­պա­նե­լու ռուս փոր­ձա­գետ Ա­լեք­սանդր Խալ­դե­յի այն կար­ծի­քը, թե արևմուտ­քի ո­րոշ ու­ժեր և նրանց կա­մա­կա­տար­նե­րը, նույ­նիսկ Ռու­սաս­տա­նում, «լղո­զում» են պատ­ճառ­ներն ու հետևանք­նե­րը և փոր­ձում լսա­րա­նին սո­վո­րեց­նել, որ կառ­քը միշտ ձիուց ա­ռաջ է. «Անն­կա­տե­լիո­րեն նույն բանն է կա­տար­վել այն լու­րի հետ, որ Թրամ­փը Սո­լեյ­մա­նիին Բաղ­դա­դում սպա­նել ու դրա­նով չնա­խա­տես­ված սխալ է կա­տա­րել՝ գոր­ծի գցե­լով ա­մե­րի­կյան ղե­կա­վա­րու­մից Մեր­ձա­վոր Արևել­քի ան­խու­սա­փե­լի դուրս գա­լը»։
Այ­նուա­մե­նայ­նիվ, թեև վեր­ջին պն­դումն այն զգա­ցումն է ա­ռա­ջաց­նում, թե քն­նա­դատ­վում է միայն Ա­մե­րի­կա­յի ու նրա խա­մա­ճիկ­նե­րի կող­մից պատ­ճառ­նե­րի ու հետևանք­նե­րի և նրանց կա­պի «լղո­զու­մը», ճշ­մար­տու­թյունն այն է, որ Մեր­ձա­վոր Արևել­քից, և ան­գամ ողջ Արևմտյան Ա­սիա­յից, ԱՄՆ-ի ան­խու­սա­փե­լի փա­խուս­տի գոր­ծըն­թացն իս­կա­պես մեկ­նար­կել է։ Հի­շեց­նենք, որ ա­մեն ինչ սկս­վեց արևմտյան և, ա­ռա­ջին հեր­թին, ա­մե­րի­կյան ու իս­րա­յե­լա­կան ԶԼՄ-նե­րի այն տագ­նա­պա­լի հրա­պա­րա­կում­նե­րից, որ 2014 թ. ամ­ռա­նը գե­նե­րալ Սո­լեյ­մա­նին, Ի­րա­քում ԻՊ-ի բան­դա­նե­րի նկատ­մամբ իր հաղ­թա­նա­կից հե­տո, գաղտ­նի կեր­պով այ­ցե­լել է Ռու­սաս­տան և բազ­մա­թիվ շփում­ներ ու­նե­ցել ՌԴ բարձ­րա­գույն զին­վո­րա­կան հրա­մա­նա­տա­րու­թյան և նույ­նիսկ Ռու­սաս­տա­նի բարձ­րա­գույն քա­ղա­քա­կան ղե­կա­վա­րու­թյան հետ։ Ի­րա­տես լի­նենք. ա­մե­րի­կյան պն­դե­րես ներ­կա­յու­թյու­նից ա­զատ­վե­լու (թե­կուզ միայն Ի­րա­քում և Սի­րիա­յում) ան­խու­սա­փե­լիու­թյան ե­րաշ­խի­քը հենց Ռու­սաս­տան-Ի­րան եր­կյակն է՝ Չի­նաս­տա­նի «ստ­վե­րա­յին պաշտ­պա­նու­թյամբ»։ Մենք քա­նիցս գրել ենք, որ ռուս­նե­րի և ի­րան­ցի­նե­րի օգ­նու­թյամբ մի քա­նի ան­գամ հա­տուկ նշա­նա­կու­թյան ջո­կատ է «հյուր ե­կել» Սի­րիա, բայց պարզ է, որ սե­փա­կան խնդ­րով, այն է՝ Մեր­ձա­վոր Արևել­քում ա­հա­բեկ­չու­թյա­նը, այս­պես կոչ­ված, «Հիզբ ուտ Թուր­քես­տա­նի»-ի («Թուր­քես­տա­նյան կու­սակ­ցու­թյան») շար­քե­րում ույ­ղուր­նե­րի մաս­նակ­ցու­թյան առն­չու­թյամբ։ Սույն տո­ղե­րի հե­ղի­նա­կը 6 տա­րի շփում­նե­րի մեջ է Հա­յաս­տա­նում ՉԺՀ-ի դես­պա­նու­թյան հետ և բա­ցար­ձա­կա­պես չի հա­վա­տում որևէ ան­հե­թե­թու­թյան, որ այդ տա­րի­նե­րին Սի­րիա­յի վե­րա­բե­րյալ տա­րա­ծել ու տա­րա­ծում են ԱՄՆ-ի, Իս­րա­յե­լի, Թուր­քիա­յի և նրանց հա­մա­խոհ­նե­րի ԶԼՄ-ներն ու դի­վա­նա­գետ­նե­րը։ Իսկ Ի­րա­քում ու Սի­րիա­յում ԻՊ-ի ա­հա­բե­կիչ­նե­րի պար­տու­թյու­նը տա­րա­ծաշր­ջա­նում ԱՄՆ-ի ռազ­մա­կան ներ­կա­յու­թյան ա­վար­տի ան­խու­սա­փե­լիու­թյան երկ­րորդ ե­րաշ­խիքն է։ Հու­սով ենք, որ մեր ըն­թեր­ցող­նե­րը չեն կաս­կա­ծում, որ հենց Ռու­սաս­տանն ու Ի­րանն են ի­րա­պես կռ­վել ու ոչն­չաց­րել ա­հա­բե­կիչ­նե­րին, ոչ թե ԱՄՆ-ն ու իր «մի­ջազ­գա­յին դա­շին­քը»։ Մենք հո տես­նում ենք, թե Հյու­սի­սա­յին Սի­րիա­յում ա­հա­բե­կիչ­նե­րի դեմ ինչ­պես է «կռ­վում» ՆԱ­ՏՕ-ա­կան Թուր­քիան, ինչ­պես է նա եր­կար տա­րի­ներ հո­վա­նա­վո­րել և դեռ հո­վա­նա­վո­րում ԻՊ-ի մնա­ցուկ­նե­րին ու մյուս ա­հա­բեկ­չա­կան խմ­բա­վո­րում­նե­րին։
Ա­մե­րի­կա­ցի­ներն այժմ փոր­ձում են կազ­մա­կեր­պել պլա­նա­չափ ու աս­տի­ճա­նա­կան նա­հանջ, ոչ թե ակն­հայտ փա­խուստ։ Այդ պատ­ճա­ռով էլ լու­րեր են գա­լիս, որ ԱՄՆ-ն իր զին­վո­րա­կան­նե­րին և Ի­րա­քից, և Սի­րիա­յից տե­ղա­փո­խում է (ա­վե­լի հա­ճախ՝ գի­շեր­նե­րը) Քու­վեյթ ու Կա­տար։ Այդ պատ­ճա­ռով մեկ էլ հան­կարծ Վա­շինգ­տո­նից տա­րօ­րի­նակ հայ­տա­րա­րու­թյուն­ներ են ար­վում, ա­սենք. «Մեր ին­չի՞ն է պետք նավ­թը», «Լուս­նի վրա հե­լիում և ա­պա­գա­յի վա­ռե­լի­քի այլ տե­սակ­ներ կան»։ Իսկ Թրամ­փը, ինչ­պես հայտ­նի է, սեր­տո­րեն կապ­ված է Ա­մե­րի­կա­յի վա­ռե­լի­քա-է­ներ­գե­տիկ օ­լի­գար­խա­տի հետ։ Այդ նույն Թրամ­փը վեր­ջերս բա­ցա­հայտ հայ­տա­րա­րել էր, որ Վա­շինգ­տո­նին Սի­րիան պետք չէ, բայց ա­մե­րի­կա­ցի զին­ծա­ռա­յող­նե­րը սի­րիա­կան նավ­թը «պաշտ­պա­նում» են... Սի­րիա­յի իշ­խա­նու­թյու­նից։
Հաս­կա­նա­լի է, որ զոր­քե­րի վե­րա­տե­ղա­բաշ­խու­մից ու հե­տա­խու­զու­մից հե­տո ԱՄՆ-ը ռազ­մա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի նոր թա­տե­րա­բե­մեր կբա­ցի աշ­խար­հի տար­բեր մա­սե­րում։ ՈՒս­տի ևս մեկ ան­գամ կհա­մա­ձայ­նենք փոր­ձա­գետ Ա. Խալ­դե­յի կար­ծի­քին. «Մեր­ձա­վոր Արևել­քում ԱՄՆ-ի քա­ղա­քա­կա­նու­թյան նպա­տակն է՝ քաոս ստեղ­ծե­լով գրա­վել Եվ­րա­սիա­յի կենտ­րո­նը և աշ­խար­հի քար­տե­զը վե­րաձևել այն­պես, որ գե­րիշ­խա­նու­թյան բո­լոր հա­վակ­նորդ­ներն ընդ­միշտ մնան են­թա­կա­նե­րի վի­ճա­կում»։ Սույն տո­ղե­րի հե­ղի­նակն էլ առն­վազն վեր­ջին 7 տա­րում մշ­տա­պես հի­շեց­նում էր, որ աշ­խար­հում կա­ռա­վար­վող քաո­սի մար­տա­վա­րու­թյու­նը ԱՄՆ-ը չի հա­նել իր օ­րա­կար­գից։
Ե­թե հաշ­վի չառ­նենք վե­րո­շա­րադ­րյա­լը, ա­պա Ի­րա­նի «Նա­հա­տակ Սո­լեյ­մա­նի» գոր­ծո­ղու­թյու­նը բազ­մա­թիվ հար­ցեր է ծնում։ Օ­րի­նակ, շա­տե­րին հա­մա­րյա «վր­դո­վեց­րեց» այն, որ, ըստ էու­թյան, Ի­րա­նի հր­թի­ռա­յին պա­տաս­խա­նը գաղտ­նի չէր։ Թեհ­րանն ինքն է հաս­տա­տում, որ վա­ղօ­րոք նա­խազ­գու­շաց­րել էր Ի­րա­քի իշ­խա­նու­թյուն­նե­րին։ Եվ այդ հի­ման վրա եզ­րա­կա­ցու­թյուն­ներ են ար­վում։ Ի­րաք­ցի­ներն էլ դա փո­խան­ցել են ԱՄՆ-ին, այդ պատ­ճա­ռով ա­մե­րի­կա­ցի­ներն ու մյուս ՆԱ­ՏՕ-ա­կան­նե­րը «զո­հեր չու­նեն»։ Իսկ ա­մե­րի­կյան մա­մու­լը և մի շարք գոր­ծիչ­ներ մեծ բա­վա­րար­վա­ծու­թյամբ գրում էին հուն­վա­րի 9-ին, թե իբր Ի­րա­նի նպա­տակն է ե­ղել Ա­մե­րիա­յին հնա­րա­վո­րինս նվա­զա­գույն վնաս հասց­նե­լը, իբր Թեհ­րանն ա­վե­լի շատ մտա­ծում էր «դեմ­քը պա­հե­լու», քան ի­րա­կան հա­տուց­ման մա­սին։ Ան­գամ Թրամփն ուղ­ղա­կիո­րեն հայ­տա­րա­րեց ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րին, որ Ի­րա­նը «նա­հան­ջեց», և քա­նի դեռ ին­քը նա­խա­գահ է, Ի­րա­նը մի­ջու­կա­յին զենք չի ու­նե­նա։ Հա­վա­նա­բար Վա­շինգ­տո­նի և Թեհ­րա­նի միջև գաղտ­նի «գոր­ծար­քի» մա­սին վար­կա­ծի կողմ­նա­կից­նե­րին ա­վե­լի շատ դուր է գա­լիս հենց ԱՄՆ-ին «ձայ­նակ­ցե­լը»։ Այլ կերպ դժ­վար է մեկ­նա­բա­նել այդ կար­գի դա­տո­ղու­թյուն­նե­րը։ Ա­ռա­ջին. ո­րով­հետև այդ վար­կա­ծի հե­ղի­նակ­նե­րը բա­ցար­ձա­կա­պես ար­հա­մար­հա­բար են վե­րա­բեր­վում Ի­րա­նի բարձ­րա­գույն ղե­կա­վա­րու­թյան ու զին­վո­րա­կան հրա­մա­նա­տա­րու­թյան բա­նա­վոր այն հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րին, որ «Վրեժն այլ բան է..., կկտ­րենք ԱՄՆ-ի ոտ­քե­րը..., մար­դիկ ու­զում են, որ Ա­մե­րի­կան հե­ռա­նա մեր տա­րա­ծաշր­ջա­նից..., դա ռազ­մա­կան մեծ գոր­ծո­ղու­թյան միայն սկիզբն է»։
Երկ­րորդ. օ­տար պե­տու­թյա­նը նա­խազ­գու­շաց­նե­լը, որ նրա օ­դա­յին տա­րած­քով կթռ­չեն իմ հր­թիռ­նե­րը, կամ որ իմ հր­թիռ­ներն ուղղ­ված են այդ երկ­րի տա­րած­քում գտն­վող ինչ-որ ա­հա­բեկ­չա­կան թի­րախ­նե­րի, աշ­խար­հում ըն­դուն­ված գոր­ծե­լաոճ է, այն­պես որ, Ի­րա­նի հաս­ցեին ուղղ­ված պա­րապ դա­տա­պար­տում­ներն ա­վե­լորդ են։ Երբ ի­րա­նա­կան զին­վո­րա­կան­նե­րը, սկ­սած անգ­լո-ա­մե­րի­կյան զոր­քե­րի կող­մից Ի­րա­քի օ­կու­պաց­ման թվա­կա­նից, այ­սինքն 2003-ից, ժա­մա­նակ առ ժա­մա­նակ հար­ված­ներ էին հասց­նում և «Մո­ջա­հե­դին է Խալք» ա­հա­բեկ­չա­կան կազ­մա­կեր­պու­թյան (ՄԷԽ), և Քրդս­տա­նի ա­զատ կյան­քի կու­սակ­ցու­թյան (ՔԱԿԿ) ճամ­բար­նե­րին, ա­պա միշտ պաշ­տո­նա­կան Բաղ­դա­դը տե­ղե­կաց­վում էր։ Երբ Ի­րա­նին անհ­րա­ժեշտ էր ան­դր­սահ­մա­նա­յին հա­կաա­հա­բեկ­չա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­ներ կա­տա­րել Ի­րա­քում կամ Պա­կիս­տա­նում, ա­պա Թեհ­րա­նը միշտ այդ մա­սին զգու­շաց­նում էր Ի­րա­քի և Պա­կիս­տա­նի իշ­խա­նու­թյուն­նե­րին թե­կուզ այն պատ­ճա­ռով, որ Ի­րա­նի զոր­քերն ու հա­տուկ ջո­կատ­ներն ի­րենց ներ­խու­ժում­նե­րի ըն­թաց­քում Ի­րա­քի կամ Պա­կիս­տա­նի տա­րած­քում խո­րա­նում էին 15-ից մինչև 100 կմ։ Մի՞­թե աշ­խար­հում ոչ ոք չգի­տի այդ մա­սին։ Հան­գս­տաց­նենք. ԱՄՆ-ը դա լավ գի­տեր և գի­տի։ Ո­րով­հետև, նախ, Ի­րա­քի և Պա­կիս­տա­նի՝ Ի­րա­նին սահ­մա­նա­կից գրե­թե բո­լոր շր­ջան­նե­րը գտն­վում են ԱՄՆ-ի հա­տուկ ծա­ռա­յու­թյուն­նե­րի վե­րահս­կո­ղու­թյան տակ, և երկ­րորդ, որ հենց ա­մե­րի­կա­ցի­ներն էին (Իս­րա­յե­լի հետ) հո­վա­նա­վո­րում և ՄԷԽ-ի ջո­կատ­նե­րին, և ՔԱԿԿ-ի քր­դե­րին։
Եվ մի՞­թե որևէ մեկն իս­կա­պես հա­վա­տում է այն հի­մա­րու­թյու­նը, թե Ռու­սաս­տա­նը, երբ Կաս­պից ծո­վից թևա­վոր հր­թիռ­նե­րով հար­ված­ներ էր հասց­նում Սի­րիա­յի տա­րած­քում գտն­վող ա­հա­բե­կիչ­նե­րին, չէր նա­խազ­գու­շաց­րել ո՛չ Ի­րա­նին, ո՛չ Սի­րիա­յին։ Ռու­սաս­տա­նը ոչ միայն նա­խազ­գու­շաց­նում, այլև նա­խօ­րոք հա­մա­ձայ­նեց­նում էր իր հր­թիռ­նե­րի թռիչ­քու­ղին, ո­րով­հետև այլ կերպ չի կա­րե­լի։ Եվ ին­չու 2020-ի հուն­վա­րին Ի­րա­նը չպետք է նա­խազ­գու­շաց­ներ ի­րաք­ցի­նե­րին, ե­թե Թեհ­րա­նում ճշգ­րիտ գի­տեին, որ, օ­րի­նակ, Այն էլ Ա­սա­դի բա­զա­յի մոտ (Բաղ­դա­դից ոչ հե­ռու) տե­ղա­բաշխ­ված են Ի­րա­քի բա­նա­կի զո­րա­մա­սե­րը, այն էլ՝ կազ­մա­վոր­ված շիա­կան մի­լի­ցիա­յի ան­դամ­նե­րից։ Հա­վա­նա­բար ինչ-որ մե­կը շատ էր ցան­կա­նում, որ Սո­լեյ­մա­նիի սպա­նու­թյան հա­մար վրեժ լու­ծե­լու իր ձգտ­ման մեջ շիա Ի­րա­նը կո­տո­րեր... շիա­նե­րին, թե­կուզ՝ ի­րաք­ցի։ Բայց Ի­րա­նը օգ­նել և օգ­նում է բո­լոր շիա­նե­րին՝ լի­նեն նրանք ի­րաք­ցի, սի­րիա­ցի, լի­բա­նան­ցի, ե­մեն­ցի, աֆ­ղանս­տան­ցի և այլն։
Եր­րորդ. մինչև հուն­վա­րի վեր­ջը շա­րու­նակ­վում էին այն պն­դում­նե­րը, թե «զո­հեր չեն ե­ղել»։ Պարզ է, որ դրանց հիմ­քում ԱՄՆ-ից ե­կող հայ­տա­րա­րու­թյուն­ներն էին, նաև այն, որ ի­րան­ցի ո­րոշ զին­վո­րա­կան­ներ չէին ժխ­տում, որ դա դեռ վրե­ժը չէ։ Իսկ ա­հա թե «Թվի­թե­րում» ինչ է գրել անվ­տան­գու­թյան հար­ցե­րով ի­րան­ցի փոր­ձա­գետ Հո­սեյն Ղա­սե­մին հուն­վա­րի 9-ին. «Նա­խա­գահ Թրամփն իր այն հայ­տա­րա­րու­թյու­նում, թե ոչ մի ա­մե­րի­կա­ցի զին­վոր չի տու­ժել, ստում է։ ԱՄՆ-ը կո­րուստ­ներ է ու­նե­ցել. 48 զին­վոր զոհ­վել է, 75-ը՝ վի­րա­վոր­վել, ո­րոնց բուժ­վե­լու են տա­նում Իս­րա­յե­լի հի­վան­դա­նոց­ներ»։ Բա­ցի դրա­նից, Ի­րա­քի «Ալ Ա­հադ» ա­լի­քի հա­ղոր­դա­վա­րը հայ­տա­րա­րել է, որ «Ի­րա­նի հր­թի­ռա­յին հար­ված­նե­րից հե­տո ա­մե­րի­կա­ցի զին­ծա­ռա­յող­նե­րը խու­ճա­պի մեջ էին և վա­խից դո­ղում էին։ Նրանց մեջ կան վի­րա­վոր­ներ, ո­րոնց ու­ղար­կում են Իս­րա­յել»։ Ճիշտ է, ի­րան­ցին ո­չինչ չի հայտ­նել զո­հե­րի մա­սին։ Իսկ մենք հի­շեց­նենք, որ սի­րիա­կան պա­տե­րազ­մի բո­լոր տա­րի­նե­րին Իս­րա­յե­լի զին­վո­րա­կան հի­վան­դա­նոց­ներն ըն­դու­նում, բու­ժում և վե­րա­կանգ­նում էին հա­զա­րա­վոր վի­րա­վոր ա­հա­բե­կիչ­նե­րի, ո­րոնց «ձևա­կեր­պում» էին որ­պես սի­րիա­ցի փախս­տա­կան­նե­րի։ Այն­պես որ, Իս­րա­յե­լը հան­ցա­գործ­նե­րին գաղտ­նի բու­ժե­լու հա­րուստ փորձ ու­նի։ Հե­տա­գա­յում մենք ան­պայ­ման կպատ­մենք ըն­թեր­ցող­նե­րին, թե ա­մե­րի­կա­ցի­ներն ինչ­պես էին աս­տի­ճա­նա­բար ա­վե­լաց­նում Ի­րա­նի «անվ­տանգ» հր­թի­ռա­յին հար­ված­նե­րից տու­ժած ի­րենց զին­ծա­ռա­յող­նե­րի թի­վը։ Բայց հի­շեց­նենք. լի­նե­լու են միայն Այն էլ Ա­սադ բա­զա­յին վե­րա­բե­րող տվյալ­նե­րը։
Սերգեյ ՇԱՔԱՐՅԱՆՑ
Դիտվել է՝ 6672

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ